9.8
Customer Rating
Head Office in New-York
775 New York Ave, Brooklyn, NY 11203
Toll Free
1-800-987-6543
Working Hours
We are happy to meet you during our working hours. Please make an appointment.
Head Office in New-York
775 New York Ave, Brooklyn, NY 11203
Toll Free
1-800-987-6543
Working Hours
We are happy to meet you during our working hours. Please make an appointment.
Αστεροσκοπείο Σκίνακα
Τα τηλεσκόπια του αστεροσκοπείου βρίσκονται σε υψόμετρο 1750 μέτρων στην κορυφή Σκίνακα του όρους Ψηλορείτη στην κεντρική Κρήτη.
Αυτά τα τηλεσκόπια και ο εξοπλισμός παρατήρησης είναι κορυφαίου επιπέδου και δεδομένων αυτών των παραμέτρων, η ποιότητα των αστρονομικών εικόνων εξαρτάται από τους τρεις ακόλουθους παράγοντες:
Α) Διαύγεια της ατμόσφαιρας: Τοποθεσίες που βρίσκονται σε μεγάλο υψόμετρο αποφεύγουν μεγάλο μέρος από τους αιωρούμενους ρύπους της ατμόσφαιρας, εφόσον αυτοί συγκρατούνται στα κατώτερα στρώματα της ατμόσφαιρας.
Β) Σκοτεινότητα του ουρανού: Αν το φόντο του ουρανού είναι σκοτεινό, μας δίνεται η δυνατότητα να παρατηρήσουμε αντικείμενα του βαθέως ουρανού, όπως μακρινά άστρα και γαλαξίες. Συγκεκριμένα στον Σκίνακα, ο ουρανός είναι πολύ σκοτεινός και πληρείται το κριτήριο της σκοτεινότητας για ευκρινή παρατήρηση.
Γ) Ευστάθεια της ατμόσφαιρας: Στην ατμόσφαιρα της Γης, υπό την επήρεια ανέμων και θερμικών διακυμάνσεων, δημιουργούνται τυρβώδη φαινόμενα που διαφοροποιούν σε οριζόντιες κλίμακες μόλις μερικών εκατοστών τον δείκτη διάθλασης για το φως που έρχεται από το διάστημα. Το αποτέλεσμα είναι ένα λαμπύρισμα στο φως των άστρων, το οποίο εντείνεται ανάλογα με τις ατμοσφαιρικές αναταράξεις. Στον Σκίνακα όμως, βάσει μετρήσεων, έχει αποδειχθεί ότι η ατμόσφαιρα είναι ιδιαίτερα ευσταθής επιτρέποντας μεγάλη ευκρίνεια στην αστρονομική παρατήρηση.
Σημειωτέο είναι το γεγονός ότι το αποτέλεσμα της αστρονομικής παρατήρησης δεν εξαρτάται μόνο από τα μόνιμα χαρακτηριστικά των τηλεσκοπίων και από τους προαναφερθέντες εξωτερικούς παράγοντες, αλλά και από τον τεχνολογικό εξοπλισμό καμερών και οργάνων που φέρουν και από τον διαθέσιμο χρόνο έκθεσης της κάμερας για ένα αστρονομικό αντικείμενο.
Τηλεσκόπια
Το κτήριο του τηλεσκοπίου
1.3 m είναι εξ’ ολοκλήρου μεταλλικό με θόλο διαμέτρου 8 m. Το οπτικό σύστημα του τηλεσκοπίου είναι τύπου Ritchey-Chrétien, εστιακού λόγου F 7.6 με 45′ μέγιστο αξιοποιήσιμο οπτικό πεδίο και κατασκευάστηκε από την Carl Zeiss AG της Γερμανίας. Το σύστημα στήριξης – οδήγησης του τηλεσκοπίου το οποίο ελέγχεται όπως άλλωστε και η ταυτόχρονη περιστροφή του θόλου από Η/Υ, κατασκευάστηκε από την DFM Engineering (ΗΠΑ).
Ο τρέχον επιστημονικός εξοπλισμός του τηλεσκοπίου 1.3 m περιλαμβάνει:
- μειωτή εστιακής απόστασης (Focal Reducer) ο οποίος υπερδιπλασιάζει το οπτικό πεδίο του τηλεσκοπίου και επιτρέπει φασματοσκοπία χαμηλής ανάλυσης.
- σύστημα αυτόματης οδήγησης (Autoguider).
- τρεις ANDOR CCDκάμερες 2048×2048 pixels, (13.5 μm/pixel) και μια βοηθητική CCD κάμερα 3072x2048pixels (9μm/pixel)
- πλήρες σετ από στενά και ευρεία οπτικά φίλτρα
- κάμερα κοντινού υπέρυθρου με μεγάλο οπτικό πεδίο (7’x7′) και σειρά φίλτρων
- οπτικό πολωσίμετρο (Robopol)
Το τηλεσκόπιο Cassegrain 60 cm, με όνομα «Γανυμήδης», μετά από μία συμφωνία μεταξύ του Παν. Κρήτης και του Παν. του Tübingen, εγκαταστάθηκε στο Αστεροσκοπείο το 2006, χρησιμοποιώντας έναν παλιό υπάρχοντα θόλο. Λειτούργησε μέχρι το 2012 όταν καταστράφηκε ο θόλος από δυσμενείς καιρικές συνθήκες. Το νέο κτίριο και ο θόλος Baader των 5,3 m όπου στεγάζεται το τηλεσκόπιο ολοκληρώθηκε πλήρως τον Απρίλιο 2022. Τα οπτικά και τα ηλεκτρονικά του τηλεσκοπίου αναβαθμίστηκαν το 2021 για να ξεκινήσει να λειτουργεί και πάλι κατά τη διάρκεια της σεζόν 2022.
Ο επιστημονικός εξοπλισμός του τηλεσκοπίου 0,6 m περιλαμβάνει:
- Άνοιγμα του πρωτεύοντος κατόπτρου: 60 cm, οπτικό πεδίο: 33° x 0.33°
- Εστιακός λόγος: F 8
- Ψηφιακή κάμερα: (CCD, APS/CMOS): ST10XME SBIG.
- Το τηλεσκόπιο είναι επίσης εξοπλισμένο με μια πλήρη σειρά από τα τυπικά οπτικά φίλτρα. Αναμένουμε ότι εκτός από τα τυπικά επιστημονικά έργα απεικόνισης/παρακολούθησης το τηλεσκόπιο θα χρησιμοποιηθεί για τα έργα EU-SST.
- Σύστημα αυτόματης οδήγησης τηλεσκοπίου
Αντικείμενα ερευνητικής παρατήρησης
Μοριακά νέφη γένεσης άστρων
Νεφέλωμα της Ροζέτας
Η διαδικασία σχηματισμού των αστεριών, των δομικών λίθων των γαλαξιών, αποτελεί το θεμέλιο λίθο της σύγχρονης αστροφυσικής. Ο σχηματισμός των αστεριών είναι μια περίπλοκη φυσική διαδικασία, η οποία έχει λειτουργήσει κατά το μεγαλύτερο μέρος του κοσμικού χρόνου και δεν είναι ακόμη πλήρως κατανοητή. Ενώ η μελέτη του σχηματισμού των αστεριών είναι ένα θεμελιώδες και συναρπαστικό θέμα από μόνο του, η ανάπτυξη μιας ολοκληρωμένης θεωρίας του σχηματισμού των αστεριών είναι απαραίτητη για πολλούς άλλους τομείς, όπως ο σχηματισμός γαλαξιών και η κοσμολογία.
Η πρώτη ύλη από την οποία σχηματίζονται τα αστέρια υπάρχει στο χώρο μεταξύ των αστεριών, ο οποίος δεν είναι κενός. Αντίθετα, αποτελείται από αέριο (κυρίως Υδρογόνο, με περίπου 25% κατά μάζα Ήλιο και ίχνη βαρύτερων στοιχείων), κόκκους σκόνης, κοσμικές ακτίνες και διαπερνάται από μαγνητικά πεδία και φωτόνια. Τα συστατικά αυτά αναφέρονται συλλογικά ως το διαστρικό μέσο (ΔΜ). Το ΔΜ δεν είναι ομοιόμορφο: παρουσιάζει ευρύ φάσμα πυκνοτήτων. Οι συμπυκνώσεις του ΔΜ είναι γνωστές ως διαστρικά νέφη. Τα νεογέννητα αστέρια παρατηρούνται στα πιο πυκνά και ψυχρότερα από αυτά τα
νέφη. Σε αυτά τα αστρικά μαιευτήρια το αέριο υδρογόνο είναι σε μοριακή μορφή – εξ ου και το όνομα μοριακά νέφη.
Το νεφέλωμα το οποίο φαίνεται στην παραπάνω φωτογραφία, βρίσκεται στον αστερισμό του Μονόκερου σε απόσταση γύρω στα 5200 έτη φωτός. Το ένα έτος φωτός είναι η απόσταση που διανύει το φως σε έναν χρόνο. Το συγκεκριμένο νεφέλωμα περιέχει αέρια και σκόνη με μάζα όσο 10000 άστρα σαν τον Ήλιο μας. Είναι μια από τις πιο ενεργές περιοχές σχηματισμού νέων άστρων. Τα μοριακά νέφη βρίσκονται στο εξωτερικό περίβλημα, ενώ η κεντρική περιοχή εκλύει μεγάλες ποσότητες ενέργειας δημιουργώντας ένα βίαιο περιβάλλον.
Γαλαξίες
Οι γαλαξίες είναι οι περιοχές του σύμπαντος όπου τα αστέρια γεννιούνται, ζουν, και πεθαίνουν. Η μορφή και τα «χρώματα» των γαλαξιών, δηλαδή η ακτινοβολία της στα διάφορα μήκη κύματος, παρουσιάζουν μεγάλη ποικιλία η οποία σε γενικές γραμμές σχετίζεται με τη δημιουργία και εξέλιξή τους. Επομένως η μελέτη των γαλαξιών μας δίνει πληροφορίες για το σχηματισμό των αστεριών στο Σύμπαν αλλά και τις υπερμαζικές μελανές οπές οι οποίες βρίσκονται της πυρήνες τους. Αν και τα αστέρια ενός γαλαξία βρίσκονται πολύ μακριά το ένα σε σχέση το άλλο, δηλαδή οι τυπικές της αποστάσεις είναι εκατομμύρια φορές μεγαλύτερες από την ακτίνα τους, οι γαλαξίες βρίσκονται σχετικά κοντά ο ένας με τον άλλο. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα να αλληλεπιδρούν λόγω της βαρυτικής δύναμης μεταξύ τους και να συγκρούονται, συχνά σχηματίζοντας μεγαλύτερους γαλαξίες. Οι λεπτομέρειες των αλληλεπιδράσεων εξαρτώνται από το περιβάλλον του κάθε γαλαξία, π.χ. πόσους άλλους γειτονικούς γαλαξίες έχει και πόσο μεγάλοι είναι αυτοί. Μελετώντας τόσο πειραματικά, με παρατηρήσεις, όσο και θεωρητικά, με αριθμητικές προσομοιώσεις, της αλληλεπιδράσεις αυτές μπορούμε να αποκομίσουμε χρήσιμες πληροφορίες για τη δομή και εξέλιξη του Σύμπαντος.
-
- Γαλαξίας της Ανδρομέδας
-
- Γαλαξίας της ρουφήχτρας (Μ51)
-
- Γαλαξίας Σομπρέρο
-
- Γαλαξιακό σμήνος του Περσέα
Υπολείμματα Υπερκαινοφανών
Τα υπολείμματα υπερκαινοφανών είναι το κατάλοιπο βίαιου θανάτου άστρων μεγάλης μάζας με γιγάντια έκρηξη.
Το Simeiz 147 βρίσκεται στον αστερισμό του Ταύρου, σε απόσταση 4700 ετών φωτός περίπου. Έχει διάμετρο γύρω στα 100 έτη φωτός και ηλικία που εκτιμάται μεταξύ 20000 – 40000 ετών. Αποτελεί ένα από τα εντυπωσιακότερα κατάλοιπα εκρήξεων υπερκαινοφανούς με έκταση τρεις φορές μεγαλύτερη από τη συγκεκριμένη φωτογραφία. Πολλές φορές αυτό που απομένει ως «αστρικό πτώμα» μετά από μια έκρηξη υπερκαινοφανούς είναι ένας αστέρας νετρονίων ή πάλσαρ, που προκύπτει από τη βαρυτική κατάρρευση του αρχικού πυρήνα του άστρου. Το πάλσαρ, το οποίο απεικονίζεται στην παραπάνω φωτογραφία έχει ρυθμό ιδιοπεριστροφής ίσο με 7 περιστροφές το δευτερόλεπτο.
Διάφορα είδη νεφελωμάτων
-
- Νεφέλωμα κεφαλής ίππου
-
- Πλανητικό νεφέλωμα της Έλικας
-
- Νεφέλωμα της Καρδιάς
Πλανήτες
Ο Κρόνος είναι ο δεύτερος σε μέγεθος πλανήτης του ηλιακού μας συστήματος. Αρκεί να σκεφθεί κάποιος ότι αν η Γη είχε το μέγεθος ενός κερασιού, ο Κρόνος θα είχε το μέγεθος μιας μπάλας καλαθοσφαίρισης. Απέχει από τον Ήλιο απόσταση περίπου 9,5 φορές μεγαλύτερη απ’ ό,τι η Γη από τον Ήλιο και συμπληρώνει μια πλήρη περιφορά κάθε 29,5 χρόνια. Είναι ένας αέριος γίγαντας με τα ανώτερα 1000 χιλιόμετρα της ατμόσφαιράς του να διαθέτουν μια ατμόσφαιρα μοριακού υδρογόνου (96%), ηλίου (3%) και ίχνη άλλων χημικών ενώσεων. Οι γνωστοί δορυφόροι του Κρόνου ανέρχονται σε 62. Το εντυπωσιακό στοιχείο του είναι προφανώς τα δαχτυλίδια του. Διαθέτουν πάχος 10 μέτρων και αποτελούνται από κομμάτια πάγου νερού.
Ανοιχτά σμήνη
Τα ανοιχτά σμήνη αποτελούν ομάδες άστρων ακανόνιστου σχήματος, τα οποία συνδέονται βαρυτικά μεταξύ τους.
Οι Πλειάδες (Μ45) είναι ένα από τα πιο γνωστά ουράνια αντικείμενα και αποτελεί ανοιχτό σμήνος. Αναφορές έχουμε από την αρχαιότητα σε κείμενα προερχόμενα από διάφορους πολιτισμούς. Αυτό το ανοιχτό σμήνος βρίσκεται στον αστερισμό του Ταύρου, σε απόσταση 440 ετών φωτός και απλώνεται σε μια περιοχή διαμέτρου 95 ετών φωτός. Αριθμεί περίπου 1000 άστρα και η ηλικία του υπολογίζεται στα 110 εκατομμύρια χρόνια.
Σφαιρωτά σμήνη
Αποτελεί μια ομάδα άστρων, πράγμα που σημαίνει ότι αλληλεπδρούν βαρυτικά τα άστρα μεταξύ τους. Το σχήμα του σμήνους φαίνεται σφαιρικό κάτι που διαμορφώνεται με την πάροδο δισεκατομμυρίων ετών και για αυτόν τον λόγο τα σφαιρωτά αστρικά σμήνη διαθέτουν μια αρκετά μεγάλη ηλικία. Η ηλικία του συγκεκριμένου σμήνους ανέρχεται στα 11 δισεκατομμύρια χρόνια, ενώ η ηλικία του σύμπαντος είναι 13,8 δισεκατομμύρια χρόνια.
Βιβλιογραφία
Images Credit: https://skinakas.physics.uoc.gr/index.php/asteroskopeio
Μ. Παλαιολόγου & Γ. Παπαμαστοράκης (2010), Με θέα το Σύμπαν, Ηράκλειο: Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης